Garbiąc Barbie

(tytuł wymyślił Nameste, który nie ma nic wspólnego z garbieniem Barbie)

Będzie trochę emonotka, ale musicie wykazać zrozumienie, ostatnio trochę czasu spędziłam z gotem i mnie napromieniował.

Połowa lat 80., początek mojej podstawówki, zapyziała i senna miejscowość pod Łodzią, w której, na szczęście, spędziłam tylko dwa lata. Pamiętam z niej dość fajny ogród, mniej fajne koleżanki i konieczność picia płynu Lugola. W komórkach przylegających do ogrodu lęgły się małe kotki, mieliśmy własny agrest, pod tarasem stała beczka z pachnącą smołą, a na tarasie zdarzało mi się opalać nago. Któregoś upalnego lipca wybuchł pożar trzy domy dalej, a ja miałam wówczas okropną schizę na punkcie zginięcia w płomieniach; obudziły mnie w środku nocy słowa taty „dom się pali”, trauma srsly większa niż Marsz Wilków z Pana Kleksa. Ot, takie okruchy wspomnień z czasów ośmioletniej, szczerbatej Szproty z włosami do pasa: wiocha, parne lato, dziecięce lęki.

I Barbie.

Barbie przywieziono mi z Włoch; nawet nie wiem, czy były w tym czasie dostępne w  Polsce – jeśli nawet, moich rodziców niezbyt było na nie stać. Nie było też tego, co nastąpiło jakieś siedem lat później: natłoku reklam z logiem Mattel, co trafiało w sam ośrodek hejtu u bardzo wówczas mrocznego, black-metalowego Szpro (nie chcielibyście mnie wtedy znać, kupa emo i autodestrukcji plus ocean kompleksów, jakie to szczęście, że w tych czasach nie było powszechnie dostępnego internetu i nie prowadziłam blogaska). Nie znosiłam Barbie, różowego, dziewczęcego, kokardkowego, popowego i słodkiego. Teraz odreagowuję.

Moja Barbie była opaloną blondynką, miała masakrycznie obciachowy kombinezonik i buciki na obcasie. Wnet została przebrana w domowe sweterki ścibolone przez moją mamę. Mam w ogóle wrażenie, że miała z tej lalki więcej radochy niż ja. Nie miałam fazy na przebieranie jej czy czesanie. Moja mama owszem, co po latach uważam za przeurocze. Dla mnie Barbie była kolejną z wielu zabawek, które już w tym czasie były reżyserowanymi przeze mnie  kukiełkami na scenie niż prawie żywymi uczestnikami moich zabaw; dystans do odgrywanych scenek był większy i raczej chodziło w nich o snucie opowieści niż wcielenie się w rolę.  Chociaż muszę przyznać, że cycki moja Barbie miała absolutnie prześliczne i to chyba była jedyna rzecz, jaką chciałam z niej mieć (no, miała zginane kolana jeszcze). Generalnie jednak nie miałam jakiegoś OMG TO BARBIE ZAWSZE CHCIAŁAM JĄ MIEĆ.

Dużo dużo później dowiedziałam się, że Barbie szkodzi, bo dziewczynki sobie internalizują wygląd Barbie: wciętą talię, wybujały biust, długie nogi i chcą wyglądać tak jak ona (a nie jak ulubione aktorki z seriali czy modelki?); widzą ją także w typowych rolach kobiecych: przy kuchni, w salonie tudzież leżącą i pachnącą (orly?orly?!) i ogólnie robi feminizmowi wbrew. Znaczy, bardziej niż lalki przypominające niemowlęta, które imprintują rolę dziewczynki jako przyszłej matki?

Dla mnie Barbie jest śliczną kukiełką, którą łatwo przebrać i wcielić w kolejne role. Na ile te role odzwierciedlały to, jak postrzegałam siebie jako kobietę? Oczywiście, że to postrzeganie nie funkcjonuje w oddzieleniu od treści, jakie przyswajałam jako dziecko, śmiem jednak twierdzić, że bardziej niż wygląd lalki na przyswajalność miał wpływ autorytet, od którego one wychodziły: rodzice, grupy rówieśnicze, w tamtym czasie w dość niewielkim stopniu mass media; potem to się przedefiniowało w okresie buntu młodzieńczego. Na moje postrzeganie kobiecości  Barbie nie miała wpływu.

Jestem skłonna upierać się przy zdaniu, że dużo bardziej niż śliczna, niewinna lalka krzywdę robią nam wbici w patriarchat rodzice i bliscy, prorodzinne seriale i treści w prasie. A te są ubogie w inne komunikaty niż „bądź szczupła, piękna, młoda, uległa, heteroseksualna, marząca o mężu i dziecku”.  I niewiele wskazuje na rychłe zmiany: jedna z popularnych polskich blogerek używa tranwestyty jako pojęcia deprecjonującego, inny bloger, wpuszczony na jedynkę portalu, wnosi o to, by kobiety ważące powyżej 70kg nie wkładały mini, bo to źle wygląda (a pytał cię ktoś o zdanie, bucu, czy to dobrze wygląda, normalnie myślący człowiek ubiera się tak, by samej czuć się dobrze, uczucia smętnego chłopczyka z masochistycznymi fantazjami mając raczej w odwłoku) (edit: to znaczy chłopczyk nie jest smętny z powodu masochistycznych fantazji, każdemu jego porno, ale lekki mindfuck robi mi to, że takie fantazje ma chłopiec przedstawiający się na fb jako niezły casanova). Na jednym z moich ulubionych forów ulubiona trollica upiera się, że pewna bohaterka musiała być wysportowana, bo gdyby nie była, byłaby tęga, a więc nie mogłaby być atrakcyjna (ona też uważa, że najważniejsze to być dobrą żoną; trochę mi trudno zaprzeczyć, bo dobre żony są miłe, chociaż jakoś  nie zawsze chcą być miłe dla mnie).

Więc oooodpierdolcie się od Barbie.

A poza tym przeglądałam dziś amazon.co.uk i zobaczyłam Barbie jako Victorię z Twilight. Sami rozumiecie. Ej, no, rozumiecie, na pewno. Przecież na pewno macie Barbie, lego, kolejkę albo warhammerowe figurki (albo to wszystko naraz); nie wyglądacie mi na smutnych ludzi, którzy nie umieją się bawić.