slutwalk po polsku

Slutwalk, po raz pierwszy w Warszawie, pod rodzimą nazwą Marsz Szmat, miał oblicze zaróżowionego ze szczęścia Jasia Kapeli w czerwonej, twarzowej sukience.

Manifestacja po raz pierwszy odbyła się w 2011 w reakcji na słowa policjanta, który wydobył z okrężnicy swojej mizoginii bonmocik o tym, że kobieta chcąca uniknąć gwałtu nie powinna ubierać się jak szmata. Celem kampanii jest położenie kresu obwinianiu ofiary gwałtu, niedoszacowaniu stastystyk nadużyć seksualnych i rozgromienie mitu gwałciciela jako polującego z krzaków na skąpo ubrane obce kobiety. Molestowanych jest 80% kobiet i 44% mężczyzn, w blisko 70% przypadkach świadkowie zdarzenia nie zdobyli się na reakcję (dane te pochodzą z komunikatu z badań Hollaback! Polska na temat skali zjawiska molestowania w przestrzeni publicznej w Polsce. Greta Gober i dr Joanna Roszak są autorkami raportu, prowadziły również samo badanie; tu pełen raport) Przekaz jest jasny: niezależnie od tego, co mam na sobie i jak się zachowuję, moje nie znaczy nie. Jeśli masz wątpliwości, czy mówię tak, załóż, że mówię nie. A ty, świadku zdarzenia, czytelniczko, internauto – nie pytaj mnie, czy, kiedy i z iloma osobami spałam zanim jakiś zwyrodnialec mnie zgwałcił, bo to nie ma znaczenia; nie pytaj, w co się ubrałam i ile wypiłam, bo to nieistotne.

Mogę być ubrana, w co chcę i nie masz prawa mi mówić, że zasługuję na gwałt.

Nie bardzo rozumiem, co to znaczy być ubraną jak szmata. Wydawało mi się, że w środku Europy w XXI wieku kwestia ubioru ma znaczenie przy okazjach typu ślub, pogrzeb, imieniny cioci Bożenki i studniówka (kwestie dresscode’u pomijam, don’t make me even start). I tyle. Oczywiście lubię patrzeć na ludzi ubranych z fantazją i kolorowo, ale nie upierałabym się, że są do tego jakoś zobowiązani. Może po rewolucji.

Tyle o samej idei Marszu Szmat. W wydaniu polskim wyglądało to tak, że przemaszerowano, opublikowano się w kilku portalach, Samuel Pereira na widok Jasia Kapeli popełnił gorący tekst, rozgorzała dyskusja z prawa i z lewa (trudno odróżnić, prawda?), zaś o samej kwestii obwiniania ofiary, jak sądzę, przyjdzie nam porozmawiać za kilka lat, gdy marsze wejdą nam w zwyczaj, a w polskim prawie zakorzeni się ściganie gwałtu z urzędu.

Bardzo dobrze, że Marsz się odbył. Każda manifestacja to krok w dobrym kierunku, bo bez działania NIECH NAS ZOBACZĄ nie wywalczono by kilku praw w przeszłości. Nawet jeśli tłumaczenie budzi wątpliwości, nawet jeśli niepokoi przejmowanie retoryki wroga, nawet jeśli czołową szmatą z marszu ma być Jaś, a nie generyczna kobieta, co do której jest dużo większe prawdopodobieństwo, że ktoś ją zmolestuje i o to potem obwini.

Bo jak się tak zastanowię: kontestacja Marszu Szmat z lewicowego punktu widzenia miewa przebłyski sensu. Ubrana w mini po pępek i dekolt po bobra nie jestem żadną szmatą, tylko szprotą w nieco figlarniejszym niż zwykle nastroju. A Jaś, jak dla mnie, może popylać w czerwonej kiecce na co dzień, nie potrzebuje do tego marszów, a ja nie potrzebuję, by twarzą kampanii walki o prawa kobiet stał się mężczyzna. Ale w tej chwili, w Polsce w 2013, zanim przyjdzie mi do głowy skrytykować lewicową inicjatywę, trzeba się rozejrzeć, z kim w tej krytyce się stoi w jednym szeregu. Czasy mamy takie, że to nie argumenty decydują o słuszności stanowiska, lecz – kogo się ma za sojusznika. Jeśli jest to domyślny przeciwnik polityczny – jak Samuel Pereira czy posłanka Pawłowicz – oznacza to, że na metadyskusję o sensie manifestacji jest jeszcze o wiele za wcześnie.